Εθιμα βάπτισης στην Τριγλια

[ΖΩΗ ΤΖΙΒΙΤΖΗ]

Ξέρει κανείς ποια ήταν τα έθιμα που τηρούσαμε στα βαπτισια?
Τι κερνούσαν?

[Στάθης Δημητρακός]

 
  Η βάπτιση γινόταν στην εκκλησία. Σε σπάνιες και επείγουσες καταστάσεις,  αν το παιδί ήταν άρρωστο, η βάπτιση γινόταν στο σπίτι. Το παιδί το πήγαινε στην εκκλησία η μαμή. Η μητέρα (και ο πατέρας) δεν πήγαιναν στην εκκλησία. Ο νονός μοίραζε «μαρτυριά» ή « μαρτυριές», φλουράκια ή σταυρουδάκια ψεύτικα. Η «μαρτυριά» σήμαινε παρουσία κατά τη βάπτιση. Οι νονοί έδιναν στο παιδί το όνομα που ήθελαν, ήταν δική τους επιλογή. Συνήθως οι νονοί έδιναν όνομα συγγενών τους (βλ. Φόρουμ, Βαφτιστικά (Κύρια) Ονόματα των Τριγλιανών. Τα παιδιά από την εκκλησία έτρεχαν στο σπίτι «να πουν» το όνομα του παιδιού και τα συχαρίκια στους γονείς και να πάρουν μπαξίσι (φιλοδώρημα). Το πρώτο παιδί που πήγαινε το χαρμόσυνο μήνυμα έπαιρνε το πιο «γερό» μπαξίσι.
   Το παιδί το πήγαινε από την εκκλησία στο σπίτι η νονά. Η μητέρα έκανε τρεις μετάνοιες, φιλούσε το χέρι της νονάς και έπαιρνε το παιδί.  Ο νονος ηταν προσωπο αξιοσέβαστο για τους γονείς και κατόπιν για το παιδί. Ο κουμπάρος που πάντρευε το ζευγάρι συνήθως βάφτιζε το πρώτο παιδί. Σύμφωνα με την παράδοση ο νονός δεν έπρεπε να βαφτίσει παιδιά διαφορετικού φύλου.
    Ο αείμνηστος Τριγλιανος Σταύρος Μαργαρίτης γράφει στα Τριγλιανά Νέα: « Στην παλιά πατρίδα τους νονούς τους είχαν ανώτερα και από τους γονείς τους. Όταν βάφτιζε κάποιος ένα παιδί, ήταν σαν να πούμε ένας δεύτερος γονιός, τόσο σέβας και αγάπη είχαν τότε στους νουνούς τους. Γι' αυτό και όταν ήταν να βλαστημήσουν κάνε ατίθασο παιδί, λέγανε «ανάθεμα το νουνό που σε βάπτισε». Οι νουνοί θα τους φέρνανε τα Φώτα (Θεοφάνεια) δώρα και εκτός από τα δώρα, τους φέρνανε και μια μεγάλη λαμπάδα και ένα μεγάλο πορτοκάλι , χαλκάδες από κουφέτα, κρεμασμένα στο κερί.[...]Ακόμα και όταν μεγαλώνανε τα παιδιά και γινότανε παλικάρια και καθόντουσαν στον καφενέ, κάτω από 20 χρονώ, απαγορευότανε να κάτσει στο μπεϊκε (καθίσματα) και όταν λάχαινε να περνάει απόξω ο νουνός απέ ντο καφενέ και τύχαινε να πίνει τσιγάρο ο αναδεξιμιός του σπρωχνε ο διπλανός λέγοντάς του : « Δε ντρέπεσε βρε κακό χρόνο να χεις γαδούρι εσέκαφαλη (γαϊδουροκέφαλε), περνά απόξω ο νουνός σου μπρε, πέτατονε κατου ντο νέρημο ντο τσιάρο». Τόσο σέβας και εχτίμηση είχαν τότε τους νονούς στην παλιά μας πατρίδα Τρίγλια[...].     
Στο σπίτι άρχιζαν τα κεράσματα σε όλους τους παρευρισκομένους που είχαν έρθει από την βάπτιση. Μοίραζαν κουφέτα και κερνούσαν χαλβά σιμιγδαλένιο και χαλβά μπακάλικο, μαντολάτο, λουκούμια, καρυδόπιτα, γλυκό κυδώνι, κυδωνόπαστο, σταπίδες και ξηρούς καρπούς. Κερνούσαν ακόμη και  σπιτικούς κουραμπιέδες που τους έφτιαχναν οι νοικοκυρές με φορμίτσες και τις έψηναν στο φούρνο. Κοπανούσαν με γουδί την ζάχαρη για να γίνει «άχνη».
Μετά τα κεράσματα επακολουθούσε γλέντι στο σπίτι μεταξύ συγγενών και φίλων. Τα μεγάλα Τριγλιανά σπίτια, διώροφα και τριώροφα είχαν αρκετό χώρο για τέτοιες εκδηλώσεις.

Επιμέλεια: Στάθης Δημητρακός

Πηγές:
-Προσωπικά βιώματα και πληροφορίες από Νίκο και Πάτρα Μπαμπαροξή, Ν. Τρίγλια Χαλκιδικής.
-Φόρουμ « Απανταχού Τριγλιανών Απογόνων», Επαγγέλματα στην Παλιά Τρίγλια (Χαλβαδοποιός- Χαλβατζής, Λουκουμτζής).
-Σταύρος Μαργαρίτης, «Τριγλιανά Νέα, Αύγουστος 1986, φ.57 και στο «Τριγλιανά Λαογραφικά», Σύλλογος Απανταχού Τριγλιανών, Θεσ/νικη 2002, «Αναδεξιμιοί», σ.35.