17. ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΔΡΑΜΑΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ.

[Μάκης Αποστολάτος]

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Στην ίδια σελίδα του φύλλου 93 της Τρίτης 29 Απριλίου 1903 της εφημερίδας «Κωνσταντινούπολις», που δημοσιεύθηκε η τελευταία ανταπόκριση από την Τρίγλια (βλέπε άρθρο 16), δημοσιεύθηκε και η από 21/4/1903 ανταπόκριση άγνωστου συντάκτη, για τη δράση του Μητροπολίτη Δράμας Χρυσόστομου. Σ' αυτή την ανταπόκριση περιγράφεται αναλυτικά η επίσκεψη του Χρυσόστομου σε τμήματα της περιοχής της Μητρόπολης και συγκεκριμένα από την Αρχιστράτη (άλλη εκδοχή μάλλον της Αλιστράτης), που αποτελούσε τη δεύτερη έδρα της Μητρόπολης (Δράμας και Ζιχνών).

Όπως είναι γνωστό, ο Χρυσόστομος διετέλεσε Μητροπολίτης Δράμας την περίοδο 1902-1910, συντελώντας τα μέγιστα στην πνευματική καλλιέργεια του ποιμνίου με ανέγερση σχολείων και ναών αλλά και αναλαμβάνοντας κομβικό ρόλο στον Μακεδονικό Αγώνα για τη διατήρηση της Ορθόδοξης ταυτότητας του πληθυσμού.

Ο άγνωστος συντάκτης περιγράφει στην καθαρεύουσα, που χρησιμοποιούσαν την εποχή εκείνη οι λόγιοι, την άφιξη του Χρυσόστομου την 19 Απριλίου στην Αρχιστράτη (άλλη εκδοχή μάλλον της Αλιστράτης), την οποία ονομάζει δεύτερη Μητροπολιτική έδρα του Χρυσόστομου (Δράμας και Ζιχνών), ο οποίος έμεινε προηγουμένως στη Δράμα επί τετράμηνο. Η υποδοχή που του επιφύλασσαν, στον σιδηροδρομικό σταθμό, ο επίτροπος κ. Νεόφυτος, ο κλήρος και πολλοί πολίτες ήταν τιμητική και εγκάρδια. Στην κωμόπολη τον περίμεναν πολλοί κάτοικοι και τον συνόδευσαν στην Ι. Μητρόπολη.

Την επομένη (Κυριακή των Μυροφόρων) λειτούργησε στον Ι.Ν του Αγίου Αθανασίου με όλο τον κλήρο και κήρυξε το λόγο του Θεού, ορμώμενος από την περικοπή του Ι. Ευαγγελίου, σχετικά με τα Πάθη και την Ανάσταση του Ιησού Χριστού. Είναι χαρακτηριστική η περιγραφή του συντάκτη ότι ο «ευρυμαθής Μητροπολίτης ημών μετά της διακρινούσης  αυτόν ευφραδείας και των μειλιχίων προσφωνήσεων» μιλούσε για μια ώρα περίπου και «το άπειρον εκκλησίασμα μετά θρησκευτικής ευλαβείας και άνευ όκνου ήκουε του λίαν εποικοδομητικού και ωφελίμου λόγου Αυτού».

Ο συντάκτης αναφέρει, επίσης ότι, ο Αρχιδιάκονος της Μητρόπολης κ. Θεμιστοκλής κύρρητε τον λόγο του Θεού όλες τις Κυριακές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής στην Κοινότητα και τα χωριά της επαρχίας. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στον μεγάλο ευεργέτη της Κοινότητας κ. Ευάγγελο Θωμά, ο οποίος ζούσε στο Βελιγράδι, αλλά προσέφερε γενναίες ετήσιες δωρεές για τα εκπαιδευτήρια και τη συντήρησή τους.

Μετά τη θεία λειτουργία, ο Χρυσόστομος, αν και κατάκοπος, επισκέφθηκε πολλούς στα σπίτια τους, επιλήφθηκε υποθέσεων δικαστικής φύσεως με ευθυδικία, και επισκέφθηκε την Κεντρική Αστική Σχολή, με διευθυντή τον κ. Θωμά Υφαντού, και το Παρθεναγωγείον, με διευθύντρια την κ. Μαρία Αρβανιτάκη. Εξέτασε τη μαθητιώσα νεολαία με ερωτήσεις σε διάφορα μαθήματα και ευχήθηκε επιμέλεια και προκοπή, εκφράζοντας συνάμα τις ευχαριστίες του στο διδακτικό προσωπικό για τους κόπους του.

Τέλος, επισκέφθηκε και το Αναγνωστήριο της Συντηρητικής Αδελφότητος «Αμφίπολις», της οποίας ήταν επίτιμος Πρόεδρος και Μ. Ευεργέτης.  Στο Αναγνωστήριο, «ο φιλόμουσος Μητροπολίτης» βρήκε  τα πάντα εν τάξει και ευχαριστήθηκε όταν έμαθα ότι τα μέλη του νεοσύστατου Σωματείου έφθασαν εις τον αριθμό 200, ευχήθηκε στην Αδελφότητα μακροβιότητα και με λίγες αλλά βαρυσήμαντες λέξεις εξήρε την ευγενή δράση των εταίρων, καταλήγοντας ότι η σύσταση του Αναγνωστηρίου από την Αδελφότητα, αποτελεί το δεύτερο λαϊκό Σχολείο. Το απόγευμα επισκέφθηκε τη Ζηλιάχοβα (σημερινή Νέα Ζίχνη), όπου γινόταν πανηγύρι στη μνήμη του Αγίου Γεωργίου.

Από εκεί «ο άοκνος και λαοφιλής ημών Μητροπολίτης» θα επισκεπτόταν και θα ευλογούσε όλο το ποίμνιο του τμήματος Ζίχνης.

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΓΕΝΟΥΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΔΡΑΜΑΣ
Εν Αρχιστράτη τη 21 Απριλίου 1903

Την 19 υπερμεσούντος μηνός αφίκετο εις την ημετέραν Κοινότητα, την δευτέραν Μητροπολιτικήν έδραν, ο πολυφίλητος και πεπνυμένος Ποιμενάρχης ημών Άγιος Δράμας και Ζιχνών κ. Χρυσόστομος, όστις επί τετράμηνον περίπου διέμεινεν εν τω τμήματι Δράμας. Η υποδοχή ης έτυχεν, ήτο όλως τιμητική και εγκάρδιος, Μέχρι του σιδηροδρομικού σταθμού Αντζίστας μετέβησαν εις προϋπάντησιν ο επίτροπος της Α.Σ. κ. Νεόφυτος μετά του κλήρου και πολλών πολιτών. Έξω της κωμοπόλεως ανέμενον την Α.Σ. μετά υΙινής στοργής και αφοσιώσεως πλείστοι των κατοίκων και συνώδευσαν Αυτήν μέχρι της Ι. Μητροπόλεως, ένθα μετά πολλού πόθου και ευλαβείας ησπάσαντο την αγίαν δεξιάν της. Την επομένην  της ελεύσεως της Α.Σ., Κυριακής των Μυροφόρων, ιεροπρεπέστατα ετέλεσεν Αύτη την θείαν και ιεράν μυσταγωγίαν μετά παντός του πρεσβυτερίου εν τω ιερώ ναώ του αγίου Αθανασίου και εκήρυξεν τον λόγον του Θεού, ορμησθείσα εκ της περικοπής του ιερού Ευαγγελίου. Ο λόγος ην εκτενής εξιστόρησις των παθών και της Αναστάσεως του Κυρίου ημών Ι. Χριστού, ην μεστός δε βαθείας εννοίας και διδαγμάτων εποικοδομητικών. Καίτοι επί ώραν σχεδόν ωμίλει ο ευρυμαθής Μητροπολίτης ημών μετά της διακρινούσης  αυτόν ευφραδείας και των μειλιχίων προσφωνήσεων «αδελφοί μου», το άπειρον εκκλησίασμα μετά θρησκευτικής ευλαβείας και άνευ όκνου ήκουε του λίαν εποικοδομητικού και ωφελίμου λόγου Αυτού. Ενταύθα του λόγου γενομένου περί θείου κηρύγματος, οφείλομεν αμερολήπτως να ποιήσωμεν ευφημοτάτην μνήμην και του φιλοπροόδου και φερέλπιδος Αρχιδιακόνου της Α.Σ. κ. Θεμιστοκλέους, όστις καθ' όλας τας Κυριακάς της Μεγάλης Τεσσαρακοστής λίαν καταλλήλως και μετά πολλής προθυμίας εκήρυττε τον λόγον του Θεού εν τε τη Κοινοτήτι ημών και τοις χωρίοις της επαρχίας. Κατά την Μ. Είσοδον η Α. Σεβ. μετά συγκεκινημένης καρδίας εδεήθη και υπέρ υγείας και μακροημερεύσεως του εν Βελιγραδίω διαμένοντος Μεγάλου Ευεργέτου της Κοινότητος ημών κ. Ευαγγέλου Θωμά, όστις δια γενναίας, ως γνωστόν, ετησίας δωρεάς αυτού υπέρ των εκπαιδευτηρίων της Κοινότητος διατηρεί αυτά εν ανθηρά καταστάσει και εκπληροί ευσεβή πόθον ευσεβών και μακαρίων πατέρων.

Μετά την θείαν και ι. λειτουργίαν καίτοι κατάκοπος, η Α.Σ. συνοδευομένη υπό των προκρίτων επεσκέφθη πολλούς κατ' οίκον. Είτα δε επελήφθη δικαστικής φύσεως υποθέσεων, ας μετά της διακρινούσης Αυτήν ευθυδικίας και δραστηριότητος αισίως διεξήγαγε. Σήμερον καίτοι πολλαί άλλαι διαφόρου φύσεως υποθέσεις επήρχον εν τη ι. Μητροπόλει, εν πρώτοις έσπευσε να επισκεφθή την τε Κεντρικήν Αστικήν Σχολήν, διευθυνομένην υπό του κ. Θωμά Υφαντού, και το Παρθεναγωγείον, διευθυνόμενον υπό της κ. Μαρίας Αρβανιτάκη. Εξετάσασα δε δια καταλλήλων ερωτήσεων την εν αμφοτέροις τοις εκπαιδευτηρίοις μαθητιώσαν νεολαίαν εις διάφορα μαθήματα ηυχήθη αυτή επιμέλειαν και προκοπήν, εκφράσασα συνάμα τας ευχαριστίας τω διδάσκοντι προσωπικώ επί τοις ατρύτοις κόποις, ους καθ' εκάστην καταβάλλει. Μετά ταύτα επεσκέφθη και το Αναγνωστήριον της Συντηρητικής Αδελφότητος «Αμφίπολις» ης είναι επίτιμος Πρόεδρος και Μ. Ευεργέτης.  Εν τω Αναγνωστηρίω ο φιλόμουσος Μητροπολίτης ευρών τα πάντα εν τάξει και μετ' ευχαριστήσεως πληροφορηθείς ότι τα μέλη του άρτι συστάτου τούτου Σωματείου έφθασαν εις τον σεβαστόν αριθμόν 200, ηυχήθη τη Αδελφότητι μακροβιότητα και δι' ολίγων, αλλά βαρυσημάντων λέξεων εξήρε την ευγενή δράσιν των εταίρων, προσειπών ότι λίαν ωφελίμως συνέστη υπό της Αδελφότητος το Αναγνωστήριον, το δεύτερον τούτο λαϊκόν Σχολείον. Εντεύθεν κατηυθύνθη η Α.Σ. εις την Ι. Μητρόπολιν, ένθα επελήφθη διαφόρων ως προείπον υποθέσεων. Μετά την μεσημβρίαν δε τη συνοδεία πολιτών τινών εντεύθεν μετέβη εις Ζηλιάχοβαν, ήτις επί τη μνήμη του Αγίου Γεωργίου λαμπράν άγει πανήγυριν. Εκείθεν ο άοκνος και λαοφιλής ημών Μητροπολίτης θα επισκεφθή και θα ευλογήση άπαν το ανά το τμήμα Ζίχνης πολυφίλητον Αυτώ ποίμνιον.