"Στο φόρουμ μας, αναρτούμε ενημερωτικά θέματα, σχετικά με την ιστορία των Τριγλιανών προγόνων μας, για την ενημέρωση σας,
αφήνοντας ταυτόχρονα μία παρακαταθήκη πληροφοριών, για τις επόμενες γενιές."

Η Ραφήνα του 1923 με τα μάτια της Σοφίας Γιαρένη

Ξεκίνησε από Ευγενία Μυτιληναίου, 11 Νοεμβρίου 2013, 06:28:18 ΜΜ

« προηγούμενο - επόμενο »

0 Μέλη και 1 Επισκέπτης διαβάζουν αυτό το θέμα.

Ευγενία Μυτιληναίου

Ευγενία Μυτιληναίου

Από τα βιβλία της Σοφία Γιαρένη, "Αναμνήσεις από την Τρίγλια και την Ραφήνα", Δρυμός, 1985, σελίδα 89 & 116 και
"Ιστορία της ζωής μου απ' την Ελλάδα και την Τρίγλια της Μικράς Ασίας", 2001, Εκδόσεις Δ.Κ, σελ. 34.

Αλλά πρώτα, μια σύντομη αναδρομή στο ιστορικό ίδρυσης της σύγχρονης Ραφήνας. Ο χαρακτηρισμός 'σύγχρονη' νομίζω ότι απαιτείται μια και η περιοχή κατοικείται από τους προϊστορικούς χρόνους. http://www.triglianoi.gr/index.php?topic=868.0
Πριν από το 1923, η περιοχή της Αν. Αττικής, κατηφορίζοντας από την Πεντέλη προς τη θάλασσα, ήταν ένας καταπράσινος πευκόφυτος τόπος που σταδιακά μεταμορφωνότανε σε αμπελώνες στα πιο πεδινά του τμήματα. Μεγάλο μέρος τους ήταν το τσιφλίκι, Ραφήνα-Πικέρμι του Σκουζέ. Στη θέση της σημερινής Ραφήνας, στη περιοχή που εκτείνεται από το ποτάμι μέχρι την πλατεία, υπήρχαν μερικές αποθήκες, πατητήρια και καλύβες για τους εργάτες-κολίγους και ένα χάνι. Ένα μικρό λιμανάκι και 2-3 ψαρόβαρκες. http://www.triglianoi.gr/index.php?topic=726.0

Με την υπόδειξη και βοήθεια των αδελφών Σταυρίδη, η κυβέρνηση Πλαστήρα, το καλοκαίρι του 1923 απαλλοτριώνει μέρος από το κτήμα Σκουζέ. Στα Φύλλα της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 165, τεύχος 1 (21 Ιουνίου) & ΦΕΚ 245 τεύχος 1, (31 Αυγούστου) του 1923 (http://www.et.gr & http://www.triglianoi.gr/index.php?topic=983.msg1570;topicseen#new),  δημοσιεύονται η απαλλοτρίωση και η παραχώρηση αντίστοιχα του κτήματος Σκουζέ στους Τριγλιανούς. Στο παραθαλάσσιο τμήμα του κτήματος (Ραφήνα), εγκαταστάθηκε μέρος των Τριγλιανών προσφύγων ενώ ένα άλλο μέρος εγκαταστάθηκε στο Σουφλάρι (Ν. Τρίγλια) της Χαλκιδικής μετά από αντίστοιχη απαλλοτρίωση. Συγχρόνως, το μεσόγειο τμήμα του τσιφλικιού (Πικέρμι), μοιράζεται με κλήρους στους εργάτες (κολίγους) του Σκουζέ. Το υπόλοιπο κτήμα, παρέμεινε ιδιοκτησία Σκουζέ και αργότερα πουλήθηκε από τον ιδιοκτήτη. Τώρα είναι οι συνοικισμοί Νηρέας, Πρωτέας, Ορειχαλκουργοί, κτήμα Κουζά και Μαντζουράνη.

Η Ραφήνα γύρω στο 1928-30 (από τα αρχεία της ΕΡΤ).
Διακρίνονται οι αποθήκες του Σκουζέ και ο νεόκτιστος προσφυγικός οικισμός, το λιμανάκι και
ο βράχος που τώρα είναι το εκκλησάκι Άγιος Νικόλαος.

«Το 1923 έρχονται οι πρώτοι Τριγλιανοί. Τα πρώτα καταλύματα διαμονής είναι τα υποστατικά, οι αποθήκες, οι στάβλοι και τα πατητήρια του Σκουζέ. Τη δεύτερη κιόλας μέρα της άφιξης στη Ραφήνα, μέσα σε μια από τις αποθήκες του Σκουζέ, γεννιέται κι ο πρώτος Τριγλιανός Ραφηνιώτης. Είναι ο αγαπητός μου Δημήτρης Καπάνδριας του Χρισόστομου και της Ευθυμίας. Σε πέντε μέρες όμως έχουμε και τα δυσάρεστα. Πεθαίνει η Μαριάνθη Λούτζογλη από κοιλιακό τύφο. Ήταν το πρώτο ρίζωμα κι η πρώτη βλάστηση στη Ραφήνα». (Θ. Πιστικίδης, Τρίγλια Βιθυνίας, 1983, σελ. 124)

Για να δούμε τώρα πως περιγράφει την πρώτη αυτή εγκατάσταση η συμπαθέστατη σε μένα και τη συχωρεμένη τη μητέρα μου, Σοφία Γιαρένη.

«Μια ρομαντική μέρα βρέθηκα στη Ραφήνα. Είχα πάει από την Αθήνα που έμενα (1985). Φυσούσε πολύ. Θαύμασα τη θάλασσα με τα ωραία κύματα και το γαλάζιο ουρανό. Την όμορφη πλατεία και τους συμπατριώτες μου τους Τριγλιανούς που από παλιοί πρόσφυγες είχαν γίνει νοικοκυραίοι. Στα 1922 ήταν μικρή. Δυό τρία σπίτια όλα και όλα παλιά και μικρά. Κανά τσαντίρι που το ΄παιρνε ο αέρας κι έσβηνε και τη λάμπα. Κι ένα πλοίο μόνο, την «Τρίγλια». Αμ' εκείνες οι παράγκες τι σε λέγανε που καθόντανε μέσα πόσοι. Πως εφτιάχνανε το νοικοκυριό τους μέσα σε τόσο περιορισμένο χώρο; Κάποτε έπιασε φωτιά και κάηκε και ένα παιδάκι το καημένο. Από νερό; Ένα πηγάδι μόνο στ' ακρογιάλι κι εκείνο αλμυρό. Το κουβαλούσανε με τενεκέδες και μια γκαλίτσα (στάμνα) στον ώμο. Εκεί κοντά ράβανε και τα δίχτυα οι ψαράδες. Και μ' αυτά και καμιά βαρκούλα ή κανένα καϊκάκι πιάνανε κανένα ψαράκι οι ψαράδες. Άσε τους ψύλλους και τους κοριούς που τους κυνηγούσανε το βράδυ. Κάποτε εκεί είχε καεί και μια γυναίκα, η Σταυρίδαινα. Είχε βάλει φωτιά να κάψει τους κοριούς και κάηκε η ίδια. Τους εθέριζε και η ελονοσία, που την περνούσανε με τα ψέματα. Ένας φαρμακοποιός που ήταν εκεί τους έδινε κινίνο και αν βρισκότανε καμιά ένεση, καμιά βδέλλα.
Εγώ καλά έκανα και έφυγα μικρή. Δεν περνούσανε καθόλου καλά εκείνα τα πρώτα χρόνια της προσφυγιάς οι συμπατριώτες μου οι Τριγλιανοί. Ούτε ψωμί είχανε. Ο φούρνος ήτανε ένας του Στρατή (Φράγκου), και έψηνε με βέργες, τσούρτα, που με το άλογο του ο Ρήγας ο Δημήτρης τα κουβαλούσε.
...Τα παιδιά πήγαιναν σε ένα παλιό σχολείο. Δάσκαλος ήταν ο ψάλτης της εκκλησίας, ο Στρατής Αντωνιάδης, που ήταν δάσκαλος και στην πατρίδα μας την Τρίγλια.
Κατά το 1928 η οικογένεια μου εγκαταστάθηκε στο καινούργιο σπίτι της. Τα περισσότερα σπίτια τα βάλανε μόνοι τους οι πρόσφυγες. Δεν υπήρχαν ανέσεις, ούτε τζάμια ούτε πόρτες εσωτερικές.
....Η Ραφήνα τώρα έγινε ένα μικρό Παρίσι. Δεν της λείπει τίποτα.
... Θυμάμαι στα παλιά χρόνια που εκεί στον Άγιο Νικόλα ήταν χερσότοπος και ερημιά και βοσκούσαμε τα πρόβατα. Δεν είχε νερό εκεί πάνω. Και ο κόσμος όλος έμενε κάτω, μέσα στη πόλη, επειδή είχανε το πηγάδι κοντά. Σήμερα όμως όλα έχουν αλλάξει. Εκεί πάνω έχουν κτιστεί ωραιότατες βίλες. Δεν χορταίνεις να τις βλέπεις. Πόσο όμορφα είναι».

Βασίλης Σακελλαρίδης

Βασίλης Σακελλαρίδης

Διαβάζοντας την πολύ ενδιαφέρουσα παράθεση αποσπασμάτων της Ευγενίας από το βιβλίο της Γιαρένη και ιδιαίτερα στο τμήμα που αφορά την άντληση νερού από το πηγάδι που υπήρχε, θυμήθηκα την φωτογραφία που μου έχει δώσει η θεία μου η Αναστασία Μαστρανέστη. Αν θυμάμαι καλά πρόκειται για την πρώτη βρύση με τρεχούμενο νερό που εγκαταστάθηκε στη Ραφήνα.